Home • Studiegids • Schema • Lesrooster • Reglement

 


 

Studiegids 2022-2025 (18de cyclus)

 

THEOLOGISCHE VAKKEN. De nummering verwijst naar de 7 certificaatsvakken (comité PEGO)

  1. Oude Testament

 2. Nieuwe Testament

     1.1 en 2.1 Judaïca

 3. Kerkgeschiedenis

 4. Geloofsleer

 5. Levensbeschouwelijke oriëntatie

    5.1 Maatschappelijke oriëntatie

 6. Ethiek

 7. Hermeneutiek

 

ONDERWIJS (Pegospecifieke aanvulling bij elders gevolgde lerarenopleiding)

Leerplan PEGO, Protestantse godsdienstpedagogiek, Muzische vorming en bijbel 

 

OPMERKING: de studiepunten die vermeld worden geven een indicatie van het relatieve gewicht van dit vak binnen de opleiding.

 

1. BIJBEL

 

1. Oude Testament Philippe Beukenhorst

 a. Leerdoelen.
Inzicht verwerven in de ‘eigen’ structuur van het Oude Testament (Tenach = Tora – Nevi’im – Ketubim) en in de blijvende boodschap van het Oude Testament voor mensen vandaag.

 b. Inhoud.
Met de volgende onderwerpen aangaande het Oude Testament wordt kennisgemaakt:
- Een overzicht van de inhoud van de oudtestamentische boeken met een analyse van enkele markante hoofdstukken.
- De verhouding tussen Oude en Nieuwe Testament.
- De achtergrond van de canon van het Oude Testament.
- Een kennismaking met het Hebreeuws.
- Het eigen karakter van de ‘geschiedenis’ en de ‘aardrijkskunde’ van Israël.
- Het wetenschappelijk onderzoek van het Oude Testament.
- Het aanleren van enkele liederen.
 
c. Didactische werkwijze.
Hoor- en discussiecollege.

d. Leermiddelen.

HIPGO-cursus OT van de lector, samengesteld uit divers materiaal (boeken, tijdschriften, eigen geschreven materiaal) en de bijbel. L

iteratuurlijst:

R.C. Musaph-Andriese, Wat na de Tora kwam: Rabbijnse literatuur van Tora tot Kabbala, Ten Have, Baarn.

M.G.C. Vervenne & H. Jagersma, Inleiding in het Oude Testament: deel 1-3, Kok, Kampen.

 

e. Evaluatie.

Na ieder jaar schriftelijk of mondeling examen over de leerstof.

 

  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
32 2 3 3 5

  

 

 

2. Nieuwe Testament      Daniel De Waele

 

a. Leerdoelen.

Inzicht verwerven in de wijze waarop de geschriften van het Nieuwe Testament gegroeid zijn rondom de persoon en boodschap van Jezus Christus en dit tegen de politieke, sociale en religieuze achtergrond van die tijd.

 

b. Inhoud.

A-jaar. - Historische achtergronden bij het Nieuwe Testament

                - Joodse religieuze groepen in de 1e eeuw

                - Vroeg-joodse en vroegchristelijke literatuur (buiten het Nieuwe Testament)

B-jaar.   - De geschriften van het Nieuwe Testament

C-jaar.   - Dagelijks leven in de 1e eeuw

                - Joodse godsdienstig leven in de 1e eeuw

                - Grieken, Romeinen en hun goden en filosofen

                - Jezus de Christus.

 

c. Didactische werkwijze.
Hoor- en discussiecollege.
 
d. Leermiddelen.

Cursus. De geschriften naast het Nieuwe Testament.

Cursus. De wereld van het Nieuwe Testament – historische achtergrond.

Cursus. Jezus de Messias.

Boek. D. De Waele, De ontdekking van het Nieuwe Testament, Averbode 2020

Boek. D. De Waele, Ontluikend christendom: Cultuurgeschiedenis van een nieuwe religie in de Grieks-Romeinse wereld, Utrecht 2021.


f. Evaluatie.
Na elk cursusjaar een schriftelijk examen en taak over de leerstof.

 

 
  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
32 3 2 3 5

 

 

1.1 en 2.1 Judaïca       Harry Sinnaghel

 

 

Leerdoelen.

Algemeen: de eigen geschiedenis van het jodendom, van vroeger tot nu is ook voor christenen belangrijk omdat de christelijke kerken zich in de geschiedenis probeerden te definiëren door zich af te zetten tegen het Jodendom. Meer dan ooit – o.a. door het vandaag ter beschikking staan van eigen Joods materiaal in literatuur en websites - komt het Jodendom zelf in het zicht. Deze kennismaking kan ons ook helpen om ook zelf dieper te graven.

leerdoelen: De studenten oriënteren zich in de geschiedenis van het Jodendom.

De studenten maken kennis met de waarden die het jodendom zichzelf heeft eigen gemaakt in de lange bewogen geschiedenis, waarin men ondanks alles trouw aan de bijbel wilde blijven.

De studenten bevragen het eigen christelijk geloven door zich te laten toetsen door een andere manier van omgaan met de bijbel.

 

a. Inhoud.

Volgende onderwerpen komen aan bod:

In het A-jaar:

- De politieke geschiedenis van de bijbel.

- Hoe groeit het jodendom?

- De groepen in het jodendom.

- De praktische regeling van het jodendom in België.

- Kennisname van de bibliografie.

- De eigenheid van het Hebreeuws.

In het B-jaar :

- Het liturgisch jaar met de kalender van feest- en treurdagen.

- Een leven trouw aan de thora.

 

b. Didactische werkwijze.

Hoorcollege met mogelijkheid tot gesprek over het thema. Bezoek in het A-jaar aan een synagoge, met uitleg van de rol in de geschiedenis, de functie en de symboliek van het gebouw, met nabespreking.

 

c. Leermiddelen.

In het A-jaar:

HIPGO-cursus en K.A.D. Smelik: ‘Herleefde Tijd. Een joodse geschiedenis’, Acco, Leuven, 2004.

In het B-jaar:

A. van der Heide: Het Jodendom, Kok, Kampen, 20053

W. Zuidema: ‘Gods Partner’, Ten Have, Baarn, 19926.

S. Brachfeld: ‘Onze joodse buren’, Houtekiet, Antwerpen, 2000.

 

 

d. Evaluatie.

A-jaar: een mondeling examen over de cursus en het boek van prof. Smelik, met evaluatie van een eigen derde bron van informatie.

B-jaar: een mondeling examen over de inhoud van de boeken van dr. Zuidema en dr. van der Heide en over de besproken thema’s.

 
  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
12 2 2   2

 

 

3. Kerkgeschiedenis    Dick Wursten

 

a. Leerdoelen.

 

b. Inhoud.

De geschiedenis van het christendom. Hoofdlijnen nodig als kapstok. Echter: niet data en feiten, maar het gebeuren en hoe het doorwerkt, vormt de inhoud. Geschiedenis klinkt als 'verleden tijd', maar is een eigentijdse 'narratieve constructie', met een sterke identitaire en ideologische ondertoon.

De drie grote periodes worden behandeld:

- de Latijnse periode of de geschiedenis tot aan de Reformatie (A-jaar),
- de Reformatie: het ontvoogdingsproces van de 16e eeuw waarin de kerk haar plaats heeft (B-jaar)
- het Protestantisme in onze streken. (A-en B-jaar)
 

c. Didactische werkwijze.

Hoorcollege, onderwijsleergesprek, opdrachten en discussie.

 

d. Leermiddelen.

De cursus is een inleiding op wat er in talloze boeken en publicaties te vinden is en bevat op zich geen nieuws. Wel wordt de student zo geinformeerd dat hij in het vele materiaal op verantwoorde wijze zijn weg kan vinden en ook kaf van koren kan onderscheiden. Enkele bronnen:

Tim Dowley, Handboek van de kerkgeschiedenis (vele edities, ook Engels)

Tim Dowley, Christenen door de eeuwen heen.

O.J. de Jong, Kerkgeschiedenis

O.J. de Jong, Nederlandse kerkgeschiedenis 

Voor Luther: https://luther.wursten.be

G. Blokland, Geloof alleen! Protestanten in België: een verhaal van 500 jaar (Garant uitg. 2016 - herdruk 2017)

 

 

e. Evaluatie.

A jaar: taak. De student kiest zelf een onderwerp (persoon) uit de geziene stof en schrijft hierover een werkstuk.
B jaar: examen over Luther (cursus) en de Belgische kerkgeschiedenis (capita selecta uit G. Blokland, Geloof alleen! hoofdstuk 11-16, pp. 189-275).

 

 
  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
16 2 2   3
 

 


 

4. Geloofsleer   Raymond R. Hausoul

 

Inhoud
In dit vak staat het spreken over God centraal. We besteden aandacht aan enkele belangrijke thema’s van de christelijke geloofstraditie die vorm gaven in de protestants-christelijke traditie.

Leerdoelen

Cognitieve doelstellingen

Aan het einde van de cursus kunnen de studenten:

1.       Theologische posities ten opzicht van hun eigen theologie aangeven.

2.       Kruispunten in de geschiedenis benoemen waarlangs de geloofsleer zich ontwikkelde.

3.       Weergeven hoe de theologische posities in dialoog staat met haar critici.

4.       Alternatieve posities in de geloofsleer helder weergeven, wegen en toetsen.

Vaardigheidsdoelstellingen

Aan het einde van de cursus kunnen de studenten:

1.       Argumentaties over theologische posities op niveau voeren.

2.       Onderscheiden waar het in de geloofsleer op aan komt.

3.       Waardig hun positiekeuzen verwoorden in de ontmoeting met andere opvattingen. 

Attitudedoelstellingen

Studenten worden door dit programma gemotiveerd:

1.       Zich verder te verdiepen in de theologische literatuur.

2.       De dialoog met verscheidene theologische benaderingen te zoeken.

Didactische werkvorm

Hoor- en werkcollege.

Verplichte literatuur

Gijsbert van den Brink en Cornelis (Kees) van der Kooi. Christelijke Dogmatiek: Een inleiding. Zoetermeer: Boekencentrum, 2016.

Evaluatie

De student maakt zowel in het A-jaar als in het B-jaar drie lesvoorbereidingen voor het PEGO over drie verschillende onderwerpen uit minimaal twee verschillende hoofdstukken die dat jaar behandeld zijn uit de verplichte literatuur.

 

  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
16 2 2   3
 

 

 

5 Levensbeschouwelijke oriëntatie

Voorheen: wereldchristendom, en andere religies en levensbeschouwing.

Voor het CERTIFICAATSVAK  levenbeschouwelijke oriëntatie dient ook de module maatschappelijke oriëntatie (5.1) gevolgd te worden)

Lectoren zijn Jart Voortman, Daniël de Waele en (gast)Joseph Bosco Bangura

  1. Leerdoelen

Inzicht krijgen in de theologische redenen waarom christenen zich afsluiten van de maatschappij of zich juist engageren.

Kennismaking met andere levensbeschouwingen (Islam, atheïsme, Oosterse godsdiensten).

Reflectie over de deontologie en praktijk van interlevensbeschouwelijke projecten op school (ILC’s)

Inzicht krijgen in de vragen rond geloof en wetenschap.

Kennismaking met Afrikaans christendom.

  1. Inhoud

A-jaar

  • maatschappelijke oriëntatie

Oorsprong van de moderne 'westerse waarden'. Invloed van christelijk geloof, de Verlichting?
De rol van de kerk in de samenleving in de 19e eeuw.
De rol van de kerk in de samenleving in de 20e eeuw: Karl Barth, Dietrich Bonhoeffer.
Vragen en dilemma’s bij christelijke politiek.

 

B-jaar

  • Islam (over een aanpassing van de opzet wordt nog nagedacht)

  • ILC’s / Atheïsme

C-jaar

  • Geloof en wetenschap

Aan de orde komen de belangrijkste ontdekkingen in

  • kosmologie

  • geologie

  • evolutie

  • neurologie

De verschillende mogelijkheden om Genesis 1-3 uit te leggen (G. vd Brink en eigen tekst)

De argumenten bij geloven of niet geloven

  • Afrikaans christendom (met gastspreker)

  • Hindoeïsme en Boeddhisme (Daniël de Waele)

De leerlingen maken kennis met de religieuze wereld van hindoeïsme en boeddhisme. Aan bod komen: de belangrijkste religieuze leringen, tempels en feesten. Voor hindoeïsme ook de belangrijkste goden en het kastenstelsel. Voor Boeddhisme ook het leven van Boeddha.

  1. Didactische werkwijze

hoorcollege, bespreking van casussen en leesteksten in groepsverband, discussie.

  1. Leermiddelen

HIPGO-cursus De christen in de maatschappij

islam: nog onbekend

HIPGO-cursus Atheïsme en secularisatie

HIPGO-cursus Ons bestaan ontrafeld, tekst Gijsbert vd Brink, Verwondering en verbijstering,

Geloven – niet geloven.

HIPGO-cursus Oosterse godsdiensten 

  1. Evaluatie

maatschappelijke oriëntatie: deelname aan college

islam: maken van een samenvatting met opinies.

Atheïsme / ILC: deelname aan college

Geloof en wetenschap: maken van samenvatting aan de hand van opgegeven vragen

Afrikaans christendom: deelname aan college

Hindoeïsme en boeddhisme: deelname aan college en taak.

 

  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
20 1 2 3 5

 

 

6. Ethiek Ernst Veen

 

a. Leerdoelen.

Kennismaken met de christelijke ethiek (is ‘dienen’ het proprium van bijbelse/christelijke ethiek?)

Kunnen onderscheiden tussen meta-ethiek, normatieve en praktische ethiek.

Kennis verwerven van het ethisch vocabulaire (waarde en norm, neiging en plicht, imperatief en wet, zijn en moeten e.d.).

Inzicht verkrijgen in verschillende ethische benaderingen, zoals utilisme en postmodernisme.

 

b. Inhoud.

Inhoudelijk worden de doelstellingen verwezenlijkt aan de hand van:

- werk van Dietrich Bonhoeffer,

- gerechtigheid als casus (de bijbel over gerechtigheid en gerechtigheid volgens het neoliberalisme),

- ‘Europa’: economisch continent of nieuwe waardengemeenschap in de maak?

 

c. Didactische werkwijze.

De lector geeft steeds een (korte) introductie, leest teksten met de studenten, behandelt een casus (bijvoorbeeld uit de gezondheidszorg) en leidt de discussie.

 

d. Leermiddelen.

Teksten uit bijbel, boek, artikel, video, bord, werkoefeningen en ervaringen van de studenten.

‘De Bergrede. Steunpunt van de vrijheid’, M. den Dulk, Meinema, Zoermeer, 2001.

‘Christelijke ethiek. Een inleiding met sleutelteksten’, G.G. de Kruijf, Meinema, Zoetermeer, 1999.

‘Odyssee van de vrijheid. Ethiek voorbij de tweespalt’, Jurjen Wiersma, Damon, Budel, 2001.

‘Goede machten. Ethiek in een boze en broze wereld’, Jurjen Wiersma, Damon, Budel, 2004.

‘Een wiel dat draait. Ethiek en identiteits(her)vorming’, Jurjen Wiersma, Skandalon, Vught 2007.

 

e. Evaluatie.

1° Een persoonlijk verslag door elke student over de leerroute die werd afgelegd.

2° De student krijgt een casus mee en de opdracht om deze ethisch te belichten, waarna bespreking volgt in de groep.

 
  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
16   2 2 3

 

 

7. Hermeneutiek  Dick Wursten

 

 

a. Leerdoelen.

De studenten ontdekken dat van de woorden van een zin naar de zin van de woorden een lange weg loopt, waarop allerlei historische, levensbeschouwelijke en persoonlijke factoren een rol spelen
De studenten leren algemene hermeneutische inzichten toepassen op de lezing, interpretatie en gebruik van bijbelverhalen .
De studenten beheersen diverse lees-wijzen en interpretatiemodellen van de Bijbel .
De studenten worden zich bewust dat een zorgvuldige omgang met de bijbel in de lessen PEGO noodzakelijk is.

 

b. Inhoud.

- Overzicht van de oudkerkelijke en reformatorische opvattingen over de verschillende niveau’s van de uitleg van een geïnspireerde tekst.

- Duiden hoe de boodschap (betekenis, waarheid) van een tekst mede bepaald wordt door de historische omstandigheid waarin de uitleg van een tekst plaatsvindt.

- Inzicht in de basisinzichten van de hermeneutiek als mens-wetenschap (Dithey, Gadamer)

 

c. Didactische werkwijze.

Hoorcollege, leergesprek, gezamenlijke tekstlezing, voorbeelden bespreken en groepsgesprek.

 

d. Leermiddelen.

HIPGO-cursus (teksten uit verschillende bronnen en de bijbel).

Hermeneutisch overzicht: ‘Sleutel en slot’, H.W. De Knijff, Kok-Kampen 1980.

‘Woorden tegen willekeur’, H.W.De Knijff, Kok-Kampen, 1989.

'Met dank aan Hermes. Tien oefeningen in bijbellezen', Sam Janse (ebook, 2011)

 

e. Evaluatie.

A-jaar: taak
C-jaar: Mondeling examen over opgegeven leerstof (cursus).

 
  lesmiddagen  
contacturen  A-jaar B-jaar C-jaar SP
16 2   2 3

 

 

 

ONDERWIJSLUIK

 

 

Leerplan PEGO, Protestantse Godsdienstpedagogiek, Muzische vorming en bijbel
   Dick Wursten, Erna Modders, Gaby Labeur

 

Deze module is bedoeld voor studenten die elders hun pedagogische bekwaamheid behalen (of hebben behaald) en die het diploma van HIPGO willen verkrijgen. De cursus is complementair aan het behaalde diploma (bewijs van bekwaamheid). Welke onderdelen de individuele student moet volgen wordt bepaald door het Pedagogisch college en is afhankelijk van de reeds gevolgde opleiding/het behaalde pedagogische diploma. De leerdoelen zijn algemeen geformuleerd. De cursus wordt ingericht als er voldoende belangstellenden zijn.

 

Leerdoelen:
a. Leerplan PEGO en godsdienstpedagogiek;

1. de studenten kennen het leerplan PEGO en verstaan de godsdienstpedagogische visie ervan.

2. De studenten kunnen het leerplan PE GO plaatsen tegen de achtergrond van algemene (godsdienst-)pedagogische opvattingen.
3. De studenten kennen hun rol als leerkracht PEGO binnen de context van het officiële onderwijs.

 

b. Muzische vorming en bijbelgebruik

1. De studenten kunnen hun didactische methoden verbinden met de Muzische Vorming zoals die in het onderwijs gemeengoed zijn

2. De studenten kunnen op creatieve en uitdagende manieren bijbelse verhalen gebruiken als leermiddel en als lesimpuls.

 

 

  

 

 

HIPGO-vcgo vzw, Gen. De Ceuninckstraat 65, 2800 Mechelen